ผลการประกาศรางวัลชุมชนต้นแบบประชาธิปไตยดีเด่น ประจำปี 2561 ตามโครงการส่งเสริมวิถีชีวิต แบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข” จากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ปรากฏชื่อของหมู่บ้านคลองมอญ หมู่ที่ 2 ตำบลในคลองบางปลากด อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ เป็นหมู่บ้านที่ได้รับรางวัลด้วย
ผู้ใหญ่พเยาว์ ถมใย หรือปุ้ย ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 2 บอกกับทีมงานว่า สาเหตุที่ได้รับการพิจารณาจากคณะกรรมการ เนื่องจากเป็นชุมชนที่นี่มีการนำหลักการสำคัญของการดำเนินชีวิตตามวิถีทางของระบอบประชาธิปไตย ไม่ว่าจะทำโครงการอะไรจะต้องนำไปหารือให้สมาชิกในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม รวมทั้งมีสิทธิ์มีเสียงในการเสนอแนะและร่วมกันแก้ไข ภายใต้หลักการวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตย 4 ด้าน ได้แก่ เคารพเหตุผลมากกว่าตัวบุคคล , รู้จักการประนีประนอม , มีระเบียบวินัย และสุดท้ายมีความรับผิดชอบต่อส่วนรวม
ผลงานที่ประสบความสำเร็จมากได้แก่ การแก้ไขปัญหายาเสพติดในชุมชน ซึ่งเดิมแพร่ระบาดเหมือนกับชุมชนอื่นทั่วไป แต่สำหรับหมู่บ้านคลองมอญกลับค่อยๆ ลดระดับความรุนแรงลงไปตามลำดับ อันเนื่องมาจากการนำเอาหลักการวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตยมาใช้แก้ไขปัญหาผ่านกระบวนการสันติวิธีแบบพึ่งพาตนเอง ให้หมู่บ้านเป็นเสมือนโรงพยาบาล ให้กรรมการชุมชนเป็นเสมือนหมอ ให้บ้านผู้เสพเป็นเตียงผู้ป่วย และให้ขนบธรรมเนียมทางวัฒนธรรมเป็นยารักษา
วิธีการคือ เข้าไปพูดคุยเพื่อปรับเปลี่ยนทัศนคติในฐานะที่เขาเป็นลูกหลาน ให้อภัย ให้โอกาส คณะกรรมการหมู่บ้านจะไม่ส่งชื่อ-ส่งตัว ไปให้ทางราชการ แต่จะเก็บลูกหลานของคนในชุมชนเอาไว้ดูแลและเยียวยาเอง เมื่อแก้ไขได้หนึ่งรายก็เริ่มขยายออกไปเป็นรายที่สอง สาม และสี่ ต่อเนื่องกลายเป็นเครือข่าย พร้อมกับทำข้อตกลงร่วมกันว่า เราจะไม่ทำร้ายหมู่บ้านของเรา ด้วยการไม่เสพ ไม่ค้า ไม่ลักขโมย หรือไม่สร้างความเดือดร้อนให้คนในหมู่บ้านของเราเอง ที่สำคัญทุกคนจะต้องร่วมมือกันสอดส่องและป้องกันไม่ให้เกิดผู้เสพรายใหม่ขึ้นในหมู่บ้านของเรา ยกเว้นบางรายที่พยายามทุกวิถีทางแล้วก็ยังละเมิดข้อตกลง ก็จำเป็นต้องส่งตัวไปให้ทางราชการแก้ไข ซึ่งก็มีจำนวนน้อยมาก
“แต่ละโครงการจะมีการติดตามผลอย่างต่อเนื่องโดยมีการจัดประชุมทุกๆ 30 วัน คนในชุมชนช่วยกันสอดส่องและมีส่วนร่วมในการดูแลชุมชนของตนเอง ทุกคนสามารถเสนอความคิดเห็นเพื่อร่วมกันพัฒนาและแนวทางการแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้อย่างเต็มที่” ผู้ใหญ่พเยาว์กล่าว
